اوتیسم به عنوان یک اختلال در رشد عصبی شناخته می‌شود که نخستین بار در سال 1943 شناسایی گردید. معمولاً کودکان مبتلا به این اختلال در سه سالگی شناسایی می‌شوند و نرخ شیوع آن در میان پسران تقریباً چهار برابر دختران است. از جمله ویژگی‌های بارز این افراد می‌توان به مشکلات در برقراری ارتباط اجتماعی، اختلالات یادگیری و مشکلات گفتاری اشاره کرد.
وضعیت بهداشت دهان و دندان این کودکان نیاز به توجه خاصی دارد، زیرا به علت اطلاعات ناکافی برخی خانواده‌ها، بسیاری از این کودکان با مشکلاتی مانند التهاب لثه و پوسیدگی‌های شدید و گاهی غیرقابل درمان به دندانپزشکی مراجعه می‌کنند. در این مقاله به بررسی مشکلات عمده دهان و دندان در این کودکان و نکات ضروری برای والدین خواهیم پرداخت.
در نظر گرفتن ویژگی های کودکان مبتلا به اوتیسم قبل از درمان دندانپزشکی
این کودکان از ویژگی‌های رفتاری منحصر به فردی برخوردارند که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
علاوه بر این، این کودکان معمولاً تمایل دارند که به تنهایی بازی کنند و قوه تخیل کمتری در بازی‌های خود دارند. به علاوه، در برخی موارد علائم بیش فعالی و تحریک‌پذیری نیز در آن‌ها مشاهده می‌شود.
وضعیت بهداشت دهان و دندان در کودکان دارای اوتیسم
تحقیقات نشان می‌دهد که از نظر ساختار دندان، کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً با سایر کودکان تفاوت خاصی ندارند. اما این کودکان به دلیل تمایل به مصرف غذاهای نرم و شیرین، ممکن است مشکلاتی در جویدن داشته باشند، که این مورد می‌تواند به دلیل ضعف عضلات دهانی باشد.
تفاوت‌های درمان دندانپزشکی در کودکان مبتلا به اوتیسم با سایر کودکان
با توجه به ویژگی‌های خاص این کودکان، درمان دندانپزشکی می‌تواند برای خانواده‌ها چالش‌برانگیز باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم به دلیل ناتوانی در پردازش صحیح صداهای تجهیزات دندانپزشکی، نور دستگاه و دیگر عوامل محیطی ممکن است واکنش‌های غیرمنتظره‌ای نشان دهند. همچنین، مشکل در برقراری ارتباط کلامی و چشمی، کاهش تمرکز و حرکات ناگهانی بدن، می‌تواند کار دندانپزشک را با دشواری‌هایی مواجه کند.
در محیط دندانپزشکی کودکان اوتیسمی چه اقداماتی باید انجام داد؟
بهتر است در زمان معاینه، کودک را مدتی در محیط دندانپزشکی بگذارید تا با فضا آشنا شود. اگر کودک سابقه تشنج دارد، حتماً این موضوع را با دندانپزشک در میان بگذارید.
اجازه دهید کودک اسباب‌بازی یا عروسک محبوبش را به همراه داشته باشد. از آنجا که کودکان دارای اوتیسم به ثبات و یکنواختی علاقه دارند، بهتر است درمان‌های دندانپزشکی آن‌ها در یک مکان مشخص و توسط یک دندانپزشک خاص انجام شود. این امر می‌تواند همکاری در جلسات بعدی را تسهیل کند.
دندانپزشک برای درمان این کودکان از روش‌های خاصی استفاده می‌کند که شامل آشنایی با وسایل دندانپزشکی و درمان مرحله به مرحله می‌باشد. همکاری شما با دندانپزشک و رعایت آرامش در طول درمان به بهبود روند کمک می‌کند. به دلیل احتمال حرکات ناگهانی این کودکان، ممکن است نیاز باشد دندانپزشک از شما بخواهد در نگه داشتن کودک یاری کنید یا از ابزارهای خاصی در این زمینه استفاده کند
روش‌های دندانپزشکی با استفاده از بیهوشی عمومی و آرام‌بخش برای کودکان اوتیسمی
اوتیسم شامل انواع مختلفی است که شدت و نشانه‌های آن در هر کودک ممکن است متفاوت باشد. برخی از کودکان به دلیل عدم توانایی در همکاری در شرایط دندانپزشکی، نمی‌توانند به‌خوبی با پزشک همکاری کنند و این موضوع می‌تواند خطراتی را برای آن‌ها به همراه داشته باشد. به همین دلیل، کیفیت درمان‌ها نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
برای این دسته از کودکان، استفاده از بیهوشی عمومی یا آرام‌بخشی در درمان‌های دندانپزشکی ضروری می‌شود. این درمان‌ها معمولاً در یک محیط بیمارستانی انجام می‌گیرند و اکثر مراحل دندانپزشکی در یک جلسه انجام می‌شود. در شرایطی که وضعیت کودک مناسب باشد، معمولاً نیازی به بستری شدن نیست و پس از انجام درمان و بیدار شدن کامل، کودک می‌تواند به خانه برگردد.
دندان قروچه و شرایط خاص دیگر کودکان اوتیسمی
بسیاری از کودکان در طول شب یا حتی در روز دندان‌های خود را به یکدیگر فشار می‌دهند و می‌سایند. این رفتار می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌هایی در مینای دندان و نیز شکستن ترمیم‌های انجام شده بر روی دندان‌ها شود.
در برخی موارد، پزشکان برای کودکان مبتلا داروهای ویژه‌ای تجویز می‌کنند که ممکن است منجر به کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان شوند. علاوه بر این، برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم به تحریکات جزئی واکنش نشان می‌دهند و به طور مکرر دچار حالت "عق زدن" می‌شوند. این وضعیت می‌تواند باعث ورود اسید معده به دهان و در نتیجه سایش مینای دندان‌ها گردد.
اهمیت مراقبت از سلامت دندان برای کودکان مبتلا به اوتیسم
نگهداری از بهداشت مناسب دهان و دندان برای حفظ سلامت عمومی و رفاه افراد بسیار حائز اهمیت است. این موضوع به ویژه برای کودکان مبتلا به اوتیسم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این کودکان ممکن است در روند مراقبت از دهان با چالش‌هایی نظیر حساسیت، دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره و موانع ارتباطی روبرو شوند. بنابراین، ویزیت‌های منظم دندانپزشکی و مداخلات زودهنگام برای حفظ سلامت دهان و دندان آن‌ها ضروری است.
یکی از دلایل اصلی توجه به بهداشت دهان و دندان در این کودکان، پیشگیری از مشکلات دندانی نظیر پوسیدگی و بیماری‌های لثه است. به علت چالش‌های حسی و رفتاری، این کودکان ممکن استمحدودیت‌هایی در رژیم غذایی خود داشته باشند که خطر بروز مشکلات دهانی را افزایش می‌دهد. آموزش روش‌های صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و همچنین ارائه یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند.
مراجعه به دندانپزشک در سنین پایین برای کودکان مبتلا به اوتیسم اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا با محیط و رویه‌های دندانپزشکی آشنا شوند. این ویزیت‌ها فرصت خوبی را برای دندانپزشکان فراهم می‌آورد تا مشکلات احتمالی را در مراحل اولیه شناسایی کنند. در دندانپزشکی کودکان مبتلا به اوتیسم، باید فضایی امن و راحت ایجاد کرد که به نیازهای خاص این کودکان پاسخ دهد.
علاوه بر این، کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است رفتارهایی نظیر دندان قروچه یا جویدن اشیاء غیر خوراکی را از خود نشان دهند و به مراقبت‌های دهانی بی‌توجهی کنند. دندانپزشکان و مراقبان باید به این رفتارها توجه کرده و راهکارهایی برای بهبود عادات بهداشت دهان و دندان کودک ارائه دهند.
نکات مهم برای آماده‌سازی کودک مبتلا به اوتیسم برای ملاقات با دندانپزشک
حفظ بهداشت دهان و دندان برای سلامت کلی بسیار حیاتی است و این موضوع برای کودکان مبتلا به اوتیسم اهمیت بیشتری دارد. این کودکان ممکن است در درک و اجرای روتین‌های بهداشتی با مشکلاتی مواجه شوند که می‌تواند منجر به افزایش خطر مشکلات دندانی شود.
بافت و طعم خمیردندان، مسواک و ابزارهای دندانپزشکی ممکن است برای برخی از این کودکان دشوار باشد و این مسئله می‌تواند باعث عدم تمایل آن‌ها به مراقبت از دهان شود. به همین دلیل، ممکن است عادات نادرستی در بهداشت دهان ایجاد شود، مانند:
برای ترویج شیوه‌های بهداشتی و جلوگیری از مشکلات دندانپزشکی در کودکان اوتیسم، رعایت نکات زیر حائز اهمیت است:
نتیجه گیری
درمان دندانپزشکی برای کودکان مبتلا به اوتیسم نیازمند رویکردی حساس و متفکرانه است که به چالش‌های خاص این گروه توجه کند. با توجه به نیازهای ویژه این کودکان، ایجاد محیطی آرام و حمایتگر در مطب دندانپزشکی، استفاده از تکنیک‌های ارتباطی مؤثر و ارائه مشاوره به خانواده‌ها می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود تجربیات درمانی آن‌ها کمک کند.
این اقدامات نه تنها به حفظ سلامت دهان و دندان این کودکان کمک می‌کند، بلکه به افزایش کیفیت زندگی و رفاه کلی آن‌ها نیز می‌انجامد. بنابراین، همکاری متقابل میان والدین، دندانپزشکان و متخصصان مرتبط برای ارائه بهترین خدمات درمانی ضروری است.
سوالات متداول
1-چگونه می‌توانم کودک اوتیسم خود را برای ملاقات دندانپزشکی آماده کنم؟
برای آماده‌سازی کودک، می‌توانید از تکنیک‌های آرام‌بخش استفاده کنید. قبل از ملاقات، درباره فرآیند دندانپزشکی با او صحبت کنید و از تصاویر یا ویدیوهای آموزشی استفاده کنید تا او با محیط و تجهیزات آشنا شود. همچنین، می‌توانید به او بگویید که دندانپزشک به او کمک می‌کند تا دندان‌هایش سالم بمانند.
2-آیا دندانپزشکان تجربه کار با کودکان مبتلا به اوتیسم را دارند؟
بسیاری از دندانپزشکان با ارائه خدمات به کودکان مبتلا به اوتیسم آشنا هستند و تجربه کار با آن‌ها را دارند. بهتر است قبل از قرار ملاقات، با دندانپزشک تماس بگیرید و درباره تجربه او در این زمینه سوال کنید تا اطمینان حاصل کنید که او می‌تواند به نیازهای خاص کودک شما پاسخ دهد.